Komt de teelt van boekweit weer terug? Hoewel de grote teelt inmiddels is verdwenen in Nederland, wordt er in Westerwolde volop gekeken naar de mogelijkheden.

Over boekweit

Halverwege de 19e eeuw was boekweit met 130.000 hectare nog een van de grote teelten in Nederland. Daar is nu niets meer van over. Alle boekweit die in ons land geconsumeerd wordt, wordt geïmporteerd. Boekweit geldt als een bijenplant bij uitstek en zit dan ook vaak in mengsels voor bloeistroken, die akkerbouwers aanleggen voor bevordering van biodiversiteit onder insecten.

Eerste perceel

Een paar jaar geleden werd voor het eerst weer een perceeltje boekweit gezaaid op de Westeresch, een gebied van Staatsbosbeheer, ten zuiden van Vlagtwedde. Het gaat om een proef binnen het programma (biologische) natuurinclusieve landbouw. Inmiddels is gekozen voor een zesjarige vruchtwisseling, met boekweit als vast onderdeel.

Boekweit in Westerwolde

Er wordt op dit moment ongeveer 25 hectare boekweit geteeld in Westerwolde, door de biologische telers als Harry Luring, Harm Sassen en Jan Buining. In Hooghalen teelt Kees Sijbenga ook nog zo’n 10 hectare, waarvan 7 hectare voor de vereniging ‘Land van Ons’. De gecertificeerd biologische boekweit gaat naar De Nieuwe Band in Marum. De overige biologisch geteelde, maar niet SKAL-gecertificeerde boekweit wordt verwerkt tot allerlei producten voor Land van Ons, zoals grutten, kasha, meel en crackers.

Terugblik op afgelopen jaar

De teelt begon dit jaar goed. Omdat boekweit nogal vorstgevoelig is, gebeurde het inzaaien rond 20 mei 2020 (na IJsheiligen, de periode in het voorjaar waarin nog nachtvorst kan optreden), in warme grond en met een paar buien. Dat leverde een snelgroeiend en goed onkruidonderdrukkend gewas op.

De bloeiperiode in juli was jammer genoeg nat en koud, waardoor de bestuiving niet optimaal was en de honingopbrengst voor de imker zeer matig, met gemiddeld 10 kilogram honing per hectare. Volgens de boekjes kan dat 50 kilogram zijn. De korrelvulling werd vervolgens gehinderd door een lange periode van heet en droog weer. Uiteindelijk viel de opbrengst toch niet tegen, met gemiddeld meer dan 1.500 kilogram per hectare. Dat moet een redelijk saldo geven.

Onderzoek en evaluatie

Er is onderzoek gedaan naar honingbijen en wilde bijen in en rond de boekweitpercelen. Teelt, verwerking, vermarkting en effect op de bijenstand worden komende winter geëvalueerd.

Grote aanwinst

Gezien de vele enthousiaste reacties van inwoners en toeristen in het gebied is het wel duidelijk dat boekweit landschappelijk een grote aanwinst is. We verwachten dat het met de huidige prijzen, ook qua saldo, interessant is voor de teelt op arme zandgronden. Een open vraag is hoeveel ruimte er in de markt is voor de duurdere Nederlandse boekweit. 

Neem voor meer informatie over de pilot contact op met Peter Brul, via 06 - 57 93 34 52.